Nee hoor, wij hebben geen kankerverwekkende stoffen in ons bedrijf!
Het is een veelgehoord antwoord wanneer ik vragen stel over kankerverwekkende stoffen tijdens een werkplekinspectie of een RI&E. Ik mag er hierbij eigenlijk nooit van uit gaan dat dit antwoord ook de waarheid is. Bedrijven hebben helaas vaak weinig zicht op het gebruik van gevaarlijke stoffen, en op hun kankerverwekkende, mutagene en reproductietoxische (voortplantingsschadelijke) stoffen in het bijzonder. Als ik bij een klant een willekeurige opslagkast van gevaarlijke stoffen opentrek zie ik vaak zo al meerdere producten staan waarvan ik weet dat ze CMR-stoffen moeten bevatten, zoals ethanol, methanol en tolueen.
Veiligheidsinformatieblad onvoldoende
Vaak is het onbegrip groot en dat begrijp ik ook wel. Het roept veel vragen en frustratie op.
“Er staat helemaal niets over kankerverwekkendheid in het veiligheidsinformatieblad – hoe kunnen we het dan weten?”
“Om welke stoffen gaat het nou precies?”
“Hoeveel schade is al aangericht als we de producten al jaren gebruikt hebben?”
Ik hoor ook vaak: “Zijn die producten nu wel zo schadelijk? We drinken toch ook gewoon alcohol”.
Vaak heeft een bedrijf niet eens een registratie van de gebruikte gevaarlijke stoffen. Niemand in het bedrijf weet wat er allemaal in de kasten staat, wie de stoffen gebruikt en waarvoor. En als er al veiligheidsinformatiebladen zijn, zijn het vaak verouderde versies. Het is daarnaast ook moeilijk te achterhalen of er CMR-componenten in bepaalde stoffen zitten. Producenten zetten lang niet altijd netjes in de veiligheidsinformatie dat een onderdeel van hun product een CMR-stof bevat. Maar als werkgever moet je dit juist wel weten, en je moet je werknemers dan ook nog eens hiertegen beschermen.
Strenge wetgeving
De wettelijke regels zijn best streng. De overheid gaat er van uit dat een werkgever verantwoordelijk is voor de veiligheid en gezondheid van zijn werknemers als hij wil werken met bepaalde gevaarlijke stoffen. De werkgever kiest daar zelf voor, verdiend daar geld mee en moet dus op de blaren zitten. De werkgever moet zich er daarom voor inspannen om de risico’s te beoordelen en de werkplek veilig te houden. Dat betekent dat er voor kankerverwekkende, mutagene en reproductietoxische stoffen extra regels zijn in vergelijking met andere gevaarlijke stoffen. De nadruk ligt hierbij op vervanging van de CMR-stof, aanvullende registratie-eisen en beoordeling/meting van de werkgerelateerde blootstelling.
Het is een lastig dilemma. Hoe bescherm je je werknemers tegen deze vaak onzichtbare – en soms lastig in te schatten – risico’s?
Gefaseerde aanpak kankerverwekkende stoffen
Ik adviseer altijd om het probleem gefaseerd aan te pakken. Je kunt alles niet in een keer oplossen, maar begin met een duidelijk stappenplan voor een aanvullende RI&E waarin je omschrijft hoe je de CMR-risico’s gaat inventariseren, beoordelen en aanpakken. Eerst grip krijgen op de zaak, en daarna verder kijken.
- Inventariseren: welke stoffen heb je in huis? Welke stoffen bevatten CMR-componenten? Wie gebruiken deze stoffen? En, een heel belangrijke stap – welke stoffen kunnen weg. Start eerst maar eens met een opruim- en weggooiactie.
- Beoordelen: wat is de blootstelling aan de gebruikte CMR-stoffen (aard, mate en duur)? Welke stoffen gaan vervangen worden door niet-CMR-stoffen?
- Aanpakken: beleid opstellen (van inkoop tot afvoer), procedures schrijven, beschermende maatregelen vaststellen, voorlichting geven, toezicht houden, PMO regelen. Hoe zorg je ervoor dat het ook in de toekomst goed blijft gaan – borging dus.
Kunt u dat als bedrijf alleen? Dat hangt er van af. Hoeveel kennis op het gebied van gevaarlijke stoffen heeft u in huis? En als u al kennis bezit, hoeveel hebben deze medewerkers beschikbaar, want dit proces kost vaak veel tijd. Maar u kunt al best veel zelf doen. Begin bijvoorbeeld eens met de zelfsinspectie gevaarlijke stoffen van de Inspectie SZW. De Overheid publiceert daarnaast een lijst met CMR-stoffen en -processen in de Staatscourant.
En komt u er niet helemaal uit, dan mag u natuurlijk altijd mij bellen. Geen probleem.