Beminde risico’s op de werkplek
Als veiligheidskundige hoor je vaak de volgende excuses als er een incident is geweest:
“Het was gewoon de kortste weg”
“Het is altijd goed gegaan, zo doen we het al jaren!”
Werknemers werken op een bepaalde manier omdat het ze wat oplevert. Het werkt bijvoorbeeld makkelijk, snel en efficiënt. Vaak zijn de leidinggevenden ervan op de hoogte, zij knijpen een oogje dicht en gebruiken zelfs dezelfde argumenten. En wellicht grijpen ze niet in om problemen met hun eigen baas of de medewerkers te vermijden.
Bij deze ‘beminde risico’s’ weten werknemers en leidinggevenden heel goed wat de gevaren zijn. Maar omdat het altijd goed is gegaan worden de risico’s gebagatelliseerd en past men de bekende struisvogelpolitiek toe. En zolang het goed gaat levert een bemind risico geld op voor het bedrijf. Het komt een bedrijf echter duur te staan als het wel misgaat.
Wat zijn nou typische beminde risico’s?
Afwijkende werkmethodes
Wellicht het bekendste beminde risico uit de media is de brand bij Chemiepack. Men wist heel goed dat de gehanteerde werkmethode een gevaarlijke was, maar men kneep voor het gemak een oogje dicht. Het gevolg was een miljoenenbrand. Vervolgens stonden de directie, een leidinggevende en de KAM-coördinator voor de rechter.
Het niet gebruiken van PBM
Persoonlijke beschermingsmiddelen die vastgesteld worden voor risicovolle werkzaamheden worden lang niet altijd gebruikt. Voorbeelden zijn een heftruckchauffeur die op de veiligheidsgordel zit in plaats van dat deze de gordel netjes om te doen. Of een spuiter die eenmalige PBM meerdere keren gebruikt om kosten te besparen.
Werken aan een draaiende machine
Het werken aan draaiende machines levert ook een bemind risico op. Bijvoorbeeld een machinebediende die bij draaiende machine even wat bijstelt, terwijl er gevaar is om gegrepen te worden door de machine. Of beveiligingen die overbrugd worden om makkelijker bij de machine te kunnen komen.
Toezicht door de leidinggevende
Een leidinggevende moet er aantoonbaar toezicht op houden of medewerkers werken volgens instructie. Dit gebeurt lang niet altijd. Een bekend excuus dat gebruikt wordt is dat men “als leidinggevende toch niet de hele dag naast de medewerkers kan gaan staan”. Dat hoeft echter ook niet. Toezicht kan op meerdere manieren vormgegeven worden. Een mooi hulpmiddel hierbij zijn werkplekinspecties of observaties van de werkzaamheden. Als deze inspecties met behulp van een checklist worden gedaan, schriftelijk worden vastgelegd en besproken worden met betrokken dan sta je als werkgever sterker. Leidinggevenden moeten beminde risico’s bespreken en aanpakken. Schakel een adviseur in zodra je als werkgever merkt dat een leidinggevende moeite heeft om de medewerkers te overtuigen van veilige werkmethoden. Een goede adviseur kan een objectief advies geven en kan gevaarlijke situaties zien die uw leidinggevenden niet meer zien.
Voorlichting en onderricht
Een andere belangrijke rol van de leidinggevende is het verzorgen van voorlichting en instructie. De werknemer moet vertelt worden welke risico’s er zijn en welke maatregelen zijn genomen om deze risico’s te beheersen. Voorlichting en instructie voor risicovol werk is wettelijk verplicht en moet aantoonbaar gebeuren. Laat medewerkers ervoor tekenen dat ze de ontvangen voorlichting instructie ontvangen hebben, maar ook dat ze het begrepen hebben!
Oh ja, en soms zijn beminde risico’s echt leuk, maar dan niet op de werkplek! Denk hierbij aan de achtbaan, abseilen of racen. Hierbij weten we dat we risico’s lopen, maar door technische en organisatorische maatregelen én PBM beperken we deze wel. Maar ook hier gaat het soms goed fout…