Beknellingsgevaar? Ik heb ze toch gewaarschuwd!
Stel: een bedrijf laat medewerkers werken aan machines waar beknellingsgevaar voorkomt. Is het geven van een schriftelijke of mondelinge instructie over beknellingsgevaar dan voldoende? De werkgever heeft hiermee tenslotte toch voldaan aan zijn wettelijke verplichting voor voorlichting en onderricht?
Wat zegt de wet over beknellingsgevaar?
Artikel 7.7 van het Arbobesluit stelt het volgende:
- Indien bewegende delen van een arbeidsmiddel gevaar opleveren, zijn zij van zodanige schermen of beveiligingsinrichtingen voorzien, dat het gevaar zoveel mogelijk wordt voorkomen.
Voor schermen of beveiligingsinrichtingen geldt dat ze:
- Stevig zijn uitgevoerd.
- Geen gevaren opleveren.
- Niet op een eenvoudige wijze worden genegeerd of buiten werking kunnen kunnen gezet.
- Op voldoende afstand van de gevaarlijke zone van het arbeidsmiddel zijn aangebracht.
- Het zicht op de arbeid zo min mogelijk wordt belemmerd.
- Ze op een zodanige wijze zijn aangebracht dat de noodzakelijke onderhouds- en reparatiewerkzaamheden op veilige wijze kunnen worden uitgevoerd. Daarbij wordt zoveel mogelijk voorkomen dat de schermen of beveiligingsinrichtingen moeten worden gedemonteerd.
Bewegende delen en beknellingsgevaar
Alleen het geven van instructie is niet genoeg. Het gevaar van bewegende delen moet altijd als eerste worden geïnventariseerd met een machine RI&E. Want als bewegende delen geen gevaar opleveren hoeft men deze ook niet af te schermen. Deze RI&E dient schriftelijk te gebeuren, omdat het aantoonbaar moet zijn. Maar welke stappen moet de werkgever nemen als de er uit de RI&E blijkt dat de machines beknellingsgevaar opleveren voor medewerkers? Hoe ver moet je dan gaan als werkgever?
Wat is de arbeidshygiënische strategie?
De arbeidshygiënische strategie houdt in dat men altijd maatregelen moet nemen in de deze volgorde:
- Bronbestrijding
- Technische maatregelen
- Organisatorische maatregelen
- Persoonlijke beschermingsmiddelen
Bronbestrijding is alleen in de ontwerpfase van het arbeidsmiddel/machine mogelijk. Alleen dan kan men in plaats van bewegende gevaarlijke delen andere methoden toepassen zonder bewegende delen. Maar vaak kan dit niet. Men moet men altijd technische maatregelen nemen.
Technische maatregelen
Technische maatregelen zijn bijvoorbeeld omkasten of schermen of beveiligingsinrichtingen. Deze stap mag men nooit overslaan! Doet een werkgever dat wel en gaat hij meteen over op het plakken van waarschuwingsstickers of het schrijven van werkinstructies om te waarschuwen voor het beknellingsgevaar, dan heeft hij onvoldoende maatregelen genomen.
Na het nemen van de maatregelen moet de werkgever ook altijd weer de situatie met een RI&E beoordelen. Als het nog steeds niet veilig genoeg is, moet hij nog meer maatregelen nemen.
Organisatorische maatregelen en persoonlijke beschermingsmiddelen komen als laatste aan bod om de restrisico’s bij de technische maatregelen op te vangen. Dus niet als eerste, maar juist als laatste! Instructie en voorlichting kan hier onderdeel van zijn.
Vakliteratuur
In AI 11 machineveiligheid, afschermingen en beveiligingen van de SDU is meer informatie over dit onderwerp te vinden.
Jurisprudentie
De volgende uitspraken van een rechter zijn er over het onvoldoende voorkomen van beknellingsgevaar: