Hay Janssen
Hay Janssen

Onze doorgewinterde veiligheidskundige met jarenlange ervaring op het gebied van RI&E's, machineveiligheid en veiligheidsbeleid. Zijn sterke punten zijn het verbeteren van veiligheidsgedrag bij organisaties en het vaststellen van structuren, procedures en werkvoorschriften. Daarnaast weet hij als auditor alles van managementsystemen. Hay is gecertificeerd Hoger Veiligheidskundige (HVK met registernumer 36554)

Waarom is een actuele RI&E noodzakelijk?

Ruim 10 jaar geleden ben ik als adviseur bij een klant geweest en heb ik een RI&E uitgevoerd. Mijn klant heeft het in de tussenliggende jaren goed opgepakt en is voortvarend aan de slag gegaan met het plan van aanpak. Hij heeft destijds echt actief gewerkt aan het verbeteren van arbeidsomstandigheden. De afgelopen jaren heb ik regelmatig gebeld met het aanbod om langs te komen om de RI&E te actualiseren, maar dat was niet nodig.

Bedrijfsongeval

Nu belt de klant – er is een meldingsplichtig ongeval gebeurd, een ernstig ongeval waarbij een heftruckchauffeur betrokken is. Een medewerker is in het ziekenhuis opgenomen en zal wel enkele weken ziek zijn. Het ongeval is dan ook gemeld aan de Inspectie SZW. Die is langsgekomen en heeft geconstateerd dat de RI&E oud is. Er is de laatste jaren te weinig (aantoonbaar) gedaan met de RI&E.

Dat is schrikken.

De werkgever maakt zich nu zorgen over de mogelijke boete en natuurlijk over de gezondheid van de werknemer (en wellicht ook de verzuimkosten). De Inspectie SZW zou zo maar kunnen constateren dat de RI&E op het moment van het ongeval niet voldoende actueel was. Een bijkomend probleem: het blijkt ook dat de heftruckchauffeur niet adequaat opgeleid was en er is niet meer terug te vinden wanneer hij voor het laatst een instructie had gehad. Hoe hebben ze dat nou niet kunnen merken?

Had een actuele RI&E het ongeval kunnen voorkomen? Nee, waarschijnlijk niet. Het scenario van dit meldingsplichtig ongeval stond natuurlijk niet expliciet in de RI&E (bij welk ongeval is dit wel het geval?). Maar de randvoorwaarden om het ongeval te voorkomen zouden wel in een actuele RI&E hebben gestaan: Waren de opleidingen in orde? Was er voldoende toezicht? Waren de werkinstructies in orde? Dat soort vragen moet een bedrijf zichzelf regelmatig stellen.

Boete van Inspectie SZW

Als de Inspectie SZW een boete oplegt, wil je als werkgever wellicht in beroep gaan. Maar als je onvoldoende kunt aantonen dat je de afgelopen jaren zorg hebt besteed aan arbeidsomstandigheden, wordt dit lastig. Jaarlijks aandacht besteden aan de actualiteit van de RI&E en het bijhouden van het plan van aanpak zorgen ervoor dat je sterker staat. En dat je zaken beter kunt aantonen, zeker als dit gecombineerd wordt met aantoonbare werkplekinspecties.

Boetes

De hoogte van mogelijke boetes is altijd lastig in te schatten, de richtlijnen voor de boetebedragen  zijn te vinden in de beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandigheden. Vraag is natuurlijk wel welke artikelen van de Arbowet volgens inspectie SZW door de werkgever zijn overtreden. Een mogelijke overtreding is bijvoorbeeld van artikel 7.6 van het arbobesluit (deskundigheid werknemers). Het is in ieder geval wel duidelijk dat aantoonbaarheid van de zorg voor arbo de boetes (flink) kan verminderen. Dat wil zeggen:

  • De opleiding van medewerkers is aantoonbaar;
  • maak aantoonbaar dat ze werkinstructies gelezen en begrepen hebben;
  • maak toezicht aantoonbaar, bijvoorbeeld door werkplekinspecties en observatierondes;
  • Het actueel houden van de RI&E en het plan van aanpak is aantoonbaar.

update: met ingang van 2016 zijn de matigingsgronden gewijzigd. lees hierover meer in de blog.

Voordelen VCA of OHSAS

Een arbomanamagementsysteem als VCA of OHSAS gaat nou precies hierover. Deze systemen zijn ervoor bedoeld om grip te krijgen op de aantoonbaarheid van de zorg voor arbeidsomstandigheden. Vaste onderdelen zijn aantoonbaarheid van opleidingen en instructies, aantoonbaarheid van werkplekinspecties en keuring, inspectie en onderhoud van risicovolle zaken.

Dankzij bijvoorbeeld de verslagen van de werkplekinspecties kan een werkgever aantonen dat hij regelmatig toezicht houdt. En in de verplichte jaarlijkse directiebeoordeling kan men toetsen of de RI&E nog voldoende actueel is. Indien nodig kan men het plan van aanpak bijstellen.

Wat kost een RI&E? maak hier een berekening.